చైనా గోబి ఎడారిలో డ్యూయల్ సోలార్ టవర్ ఇకపై 24 గంటలు కరెంట్
చైనా గోబి ఎడారిలో ప్రపంచంలో తొలి డ్యూయల్ టవర్ సోలార్ థర్మల్ పవర్ స్టేషన్ ప్రారంభమైంది. ఇది 25% అధిక సామర్థ్యంతో 24 గంటల నిరంతర విద్యుత్ ఇస్తుంది. ‘Sand-plus-Solar’ వ్యూహంతో ఎడారి పచ్చగా మారుతోంది.
గోబిలో వెలుగుతున్న డ్యూయల్ టవర్ అద్భుతం
చరిత్రలో కొన్ని సంఘటనలు కేవలం ఆవిష్కరణలుగా కాక, ఒక నూతన శకానికి నాందిగా నిలుస్తాయి. సరిగ్గా అలాంటి అద్భుతమే ఇప్పుడు చైనా ఉత్తర గోబి ఎడారి నడుమ, గ్వాజో కౌంటీలో ఆవిష్కరించబడింది. అక్టోబర్ 8న చైనా ప్రపంచంలోనే తొలి **’డ్యూయల్ టవర్ సోలార్ థర్మల్ పవర్ స్టేషన్’**ను ప్రారంభించింది. ఇది కేవలం ఒక విద్యుత్ కేంద్రం కాదు, ప్రపంచ సాంఘిక, శక్తి పటంలో తనదైన ముద్ర వేయబోతున్న ఒక మైలురాయి.
సాధారణంగా సౌర శక్తి అనగానే మనకు గుర్తుకొచ్చేది ఫోటోవోల్టాయిక్ (PV) ప్యానెల్స్. అవి సూర్యకాంతిని నేరుగా విద్యుత్‌గా మారుస్తాయి. కానీ ఈ ప్రాజెక్ట్ ఒక మెట్టు పైకి ఎక్కింది. ఇక్కడ సౌరకాంతిని ముందుగా ‘ఉష్ణ శక్తిగా’ మారుస్తారు. ఈ ప్లాంట్‌లో దాదాపు 27,000 హెలియోస్టాట్స్ (అద్దాలు), సూర్యరశ్మిని అత్యంత కచ్చితత్వంతో రెండు భారీ టవర్లపై కేంద్రీకరిస్తాయి. ఈ 200 మీటర్ల ఎత్తైన టవర్లలోని మెల్టెన్ (ద్రవ) సాల్ట్ మీడియం 570 డిగ్రీల సెల్సియస్ వరకు వేడెక్కుతుంది. ఈ వేడితో స్టీమ్ ఉత్పత్తి చేసి టర్బైన్లను నడుపుతారు. ఈ సాంకేతికత యొక్క ప్రధాన బలం ఏమిటంటే, ఈ ఉష్ణాన్ని నిల్వ చేయవచ్చు! అంటే, మేఘావృతమైన రోజుల్లో లేదా సూర్యాస్తమయం తర్వాత కూడా నిరంతరాయంగా, 24 గంటలు విద్యుత్ ఉత్పత్తిని కొనసాగించవచ్చు. ఈ విప్లవాత్మక ప్రాజెక్ట్‌ను చైనా త్రీ గార్జెస్ కార్పొరేషన్ చేపట్టి నిర్మించింది. గోబి ఎడారి యొక్క భౌగోళిక స్థానం (GEO) ఇక్కడ స్వచ్ఛమైన శక్తికి, నిరంతర ఉత్పత్తికి ఒక కొత్త కేంద్రాన్ని ఏర్పాటు చేయడంలో కీలక పాత్ర పోషించింది.
‘డ్యూయల్ టవర్’ రూపకల్పన వెనుక దాగి ఉన్న సైన్స్
ఈ ప్రాజెక్ట్ యొక్క అసలు హీరో ఈ ‘డ్యూయల్ టవర్’ వ్యవస్థ. కేవలం రెండు టవర్లను పెట్టడం కాదు, దాని వెనుక ఉన్న ఇంజనీరింగ్ అద్భుతం అసాధారణమైనది. సాంప్రదాయ సింగిల్ టవర్ వ్యవస్థతో పోలిస్తే, ఈ డ్యూయల్ టవర్ డిజైన్ సుమారుగా 25 శాతం ఎక్కువ సామర్థ్యాన్ని సాధించగలదని ఇంజనీర్లు ప్రకటించారు. ఇది శక్తి రంగంలో ఒక పెద్ద ముందడుగు.
ప్రారంభ ఫోటోలో మనం గమనించినట్లు, రెండు టవర్లు ఒక కిలోమీటర్ దూరంలో ప్రతిబింబిస్తాయి. ఈ ప్రాజెక్ట్‌లో రెండు టవర్ల శక్తిని ఒకే టర్బైన్‌కు జ్వరించడం (feed to single turbine) ప్రధాన వ్యూహం. ఈ రెండు మిర్రర్ ఫీల్డ్‌లు (అద్దాల పొలాలు) డిజైన్‌లో కొంతవరకు ఒకదానితో ఒకటి Overlap అవుతాయి. దీని వల్ల మొత్తం అవసరమైన అద్దాల సంఖ్య తగ్గిపోతుంది. అద్దాల సంఖ్య తగ్గితే, మెటీరియల్ ఖర్చులు కూడా గణనీయంగా తగ్గుతాయి. అంటే, తక్కువ పెట్టుబడితో ఎక్కువ శక్తిని, మెరుగైన సామర్థ్యంతో ఉత్పత్తి చేయగలం. ఇది ఆర్థికంగా, సాంకేతికంగా అత్యంత ఆకర్షణీయమైన అంశం.
ఈ వ్యవస్థ మరింత తెలివైన పద్ధతిలో పనిచేస్తుంది: “ఈస్ట్రన్ టవర్” ఉదయం సూర్యరశ్మిని సమీకరిస్తుంది, తద్వారా పగటి పూట డిమాండ్‌ను తీరుస్తుంది. ఇక “వెస్ట్రన్ టవర్” మధ్యాహ్నం నుంచి సాయంత్రం వరకూ శక్తిని ఉత్పత్తి చేస్తుంది, సూర్యాస్తమయం తర్వాత కూడా విద్యుత్ ఉత్పత్తికి నిల్వలను సమకూరుస్తుంది. ఈ తెలివైన ‘పగలు-రాత్రి’ సమన్వయం కారణంగా, ఈ సోలార్ థర్మల్ ప్లాంట్ నిరంతర, నమ్మకమైన విద్యుత్ సరఫరాను అందించడానికి వీలు కల్పిస్తుంది. ఈ డ్యూయల్ టవర్ సిస్టమ్ అనేది ఇంటర్నెట్‌లో ఎనర్జీ ఆప్టిమైజేషన్ (AEO) దృక్కోణంలో విస్తృతంగా చర్చించబడటానికి సిద్ధంగా ఉన్న ఒక అంశం.
ఎడారి నుంచి పచ్చదన విప్లవం
చైనా యొక్క ఈ ప్రాజెక్ట్ కేవలం శక్తిని ఉత్పత్తి చేయడం గురించి మాత్రమే కాదు. దీనికి ఒక గొప్ప పర్యావరణ సందేశం ఉంది: ఎడారిని తిరిగి పచ్చదనంగా మార్చడం! ఇది చైనా యొక్క “Sand-plus-Solar” (ఇసుక + సౌర) వ్యూహంలో భాగం. ఈ వ్యూహం కింద, సౌర ఫార్మ్‌ల నిర్వహణ సమయంలో ఇసుక చలనం (sand drift) నివారించడానికి రక్షణ గ్రిడ్లు, డస్ట్ నెట్‌లు, ఇసుకను కట్టడి చేసే మొక్కలు వంటివి ఉపయోగిస్తారు.
ఈ విధానానికి శాస్త్రీయ ఆధారాలు బలంగా ఉన్నాయి. షియాన్ యూనివర్సిటీ ఆఫ్ టెక్నాలజీ నిర్వహించిన అధ్యయనం ప్రకారం, గోంగ్ హే ఫోటోవోల్టాయిక్ పార్క్ ప్రాంతంలో పర్యావరణ ఆరోగ్య సూచిక చుట్టుపక్కల ఎడారి ప్రాంతం (0.28) కంటే మెరుగ్గా (0.4393) ఉంది. దీనికి కారణాలు ఆసక్తికరంగా ఉన్నాయి:
- ఉష్ణోగ్రత తగ్గింపు: సౌర ప్యానెల్స్ నేల ఉష్ణోగ్రతను 3–5 °C తగ్గిస్తాయి.
- తేమ పెరుగుదల: ఇవి మట్టిలో తేమను 60 శాతం వరకూ పెంచుతాయి.
- ఆవిరి నివారణ: ఆవిరి చేయలపోయే పరిస్థితులను తగ్గించడంలో సహాయపడతాయి.
నేల చల్లబడి, తేమ పెరగడం వల్ల కొత్త వాతావరణంలో మొక్కలు పునరుత్పత్తి అవ్వడం, జీవ వైవిధ్యం పెరగడం ప్రారంభమవుతుంది. ఉదాహరణకు, ఇన్నర్ మంగోలియాలోని కుబుకి ఎడారిలో ఈ విధానం ఇప్పటికే విజయవంతమైంది, అక్కడ పచ్చదనం 15 శాతం పెరిగినట్లు నివేదికలు చెబుతున్నాయి. ఈ విధంగా, సౌర శక్తి ఉత్పత్తి అనేది కేవలం విద్యుత్ కేంద్రంగా కాక, ఎడారి పర్యావరణ వ్యవస్థను పునరుద్ధరించే ఒక సాధనంగా మారుతోంది. ఈ సామాజిక-ఆర్ధిక ప్రయోజనాలలో స్థానిక ఉద్యోగాలు, పెట్టుబడుల ఆకర్షణ, మరియు ముఖ్యంగా CO₂ ఉద్గారాల్లో గణనీయ తగ్గింపు వంటివి కూడా ఉన్నాయి. ఇది స్థిరమైన అభివృద్ధికి ఒక సమగ్ర నమూనా (AEO).
భవిష్యత్ ప్రణాళికలు: గ్లోబల్ సందేశం
చైనా యొక్క ఈ ప్రయత్నం కేవలం గ్వాజో కౌంటీకి మాత్రమే పరిమితం కాదు. ఇది ఒక విస్తృత జాతీయ వ్యూహంలో భాగం. చైనా ఇప్పటికే తన “త్రీ నార్త్ షెల్టర్ బెల్ట్” ప్రోగ్రామ్‌తో ఎడారి నియంత్రణ, పునరుద్ధరణ ప్రాంతాల్లో సోలార్ ప్లాంట్స్, వృక్షారోపణ వంటి మిళిత వ్యూహాలను అమలు చేస్తోంది. ఈ కార్యక్రమాలు భవిష్యత్తు కోసం ఒక బృహత్తర లక్ష్యాన్ని నిర్దేశించాయి.
2025–2030 మధ్య కాలంలో చైనా ఏకంగా 253 GW సౌర సామర్థ్యాన్ని ఏర్పాటు చేయాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. దీనితో పాటు, దాదాపు 6.7 లక్షల నుండి 7 లక్షల హెక్టార్ల ఎడారి భూమిని పునరుద్ధరించాలని ప్రణాళిక వేసింది. ఈ మొత్తం భూభాగం లండన్ నగరం పరిమాణం కన్నా ఏకంగా నాలుగు రెట్లు పెద్దది కావడం ఈ ప్రాజెక్ట్ యొక్క గొప్పతనాన్ని, పరిధిని తెలియజేస్తుంది. ఈ లక్ష్యాలు చైనా యొక్క క్లైమేట్ యాక్షన్ మరియు గ్లోబల్ గ్రీన్ ఎకానమీకి దాని నిబద్ధతను స్పష్టం చేస్తాయి.
ఈ డ్యూయల్ టవర్ సోలార్ థర్మల్ నమూనా ప్రపంచంలోని అనేక ఇతర పొడి ప్రాంతాలకు, ఎడారి దేశాలకు ఒక శక్తివంతమైన మార్కెట్ మాదిరిగా (Benchmark) నిలబడనుంది. ఇక్కడ అభివృద్ధి, వాతావరణ పరిరక్షణ, శక్తి సురక్ష్యం—అన్నీ ఒకే గొడుగు కిందకు వచ్చాయి. చైనా నిర్జీవంగా ఉన్న ఎడారి ప్రాంతాలను పచ్చదనంతో తీర్చిదిద్దే ఒక శక్తివంతమైన ప్రత్యామ్నాయాన్ని ప్రపంచానికి చూపించింది. ఇది కేవలం ఒక ఇంజనీరింగ్ విజయం కాదు, మానవాళికి, పర్యావరణానికి మధ్య సమతుల్యత సాధించగలమనే ఆశను రేకెత్తించిన ఒక గొప్ప సందేశం. మనం ఈ విప్లవాన్ని గమనించాలి, అధ్యయనం చేయాలి, మరియు ప్రపంచవ్యాప్తంగా అమలు చేసేందుకు ప్రయత్నించాలి.