ప్రభుత్వ పెన్షెనర్స్ సొమ్ము దొస్తున్న సైబర్ నేరస్తులు . లైఫ్ సర్టిఫికెట్ పేరుతో పించనుదారుల బ్యాంకు ఖాత ఖాళి చేస్తున్న సైబర్ నేరస్తుల స్కాం. లక్షల కొద్దీ సొమ్ము దోపిడీకి గురవుతున్న వృద్ధులు
విశ్రాంత జీవితం అంటే ప్రశాంతంగా, ఆనందంగా గడపాల్సిన సమయం. కానీ, నేటి సైబర్ యుగంలో, ఆ ప్రశాంతతకు ముప్పు పొంచి ఉంది. దేశవ్యాప్తంగా, ముఖ్యంగా ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణ రాష్ట్రాల్లో వృద్ధులు, పెన్షనర్లు ఇప్పుడు సైబర్ నేరగాళ్ల కొత్త ‘వల’లో చిక్కుకుంటున్నారు. వీరి లక్ష్యం ఒక్కటే – పదవీ విరమణ తర్వాత జీవితాంతం కోసం దాచుకున్న సొమ్మును దోచుకోవడం. ఇది కేవలం డబ్బు దొంగతనం మాత్రమే కాదు, వారి జీవిత భద్రత, మానసిక స్థైర్యంపై చేసే దాడి. ఈ కొత్త నేర పద్ధతికి పేరు ‘లైఫ్ సర్టిఫికెట్’ మోసం.
అసలు ఈ మోసం ఎలా జరుగుతోంది? ఆరోగ్య శాఖలో పనిచేసి పదవీ విరమణ పొందిన ప్రసాదరావు గారి అనుభవమే దీనికి తాజా ఉదాహరణ. ఆయన తన రిటైర్మెంట్ బెనిఫిట్స్గా వచ్చిన సుమారు 50 లక్షల రూపాయలను బ్యాంకు ఖాతాలో ఉంచుకొని ప్రశాంతంగా జీవనం సాగిస్తున్నారు. ఒకరోజు ఆయనకు పెన్షన్ కార్యాలయం ఉద్యోగి పేరుతో ఒక ఫోన్ కాల్ వచ్చింది. అవతలి వ్యక్తి, “మీ లైఫ్ సర్టిఫికెట్ (జీవించి ఉన్నట్లు ధృవీకరణ పత్రం) వెంటనే అప్డేట్ చేయాలి, లేదంటే వచ్చే నెల నుండి మీ పెన్షన్ ఆగిపోతుంది” అని కంగారు పెట్టాడు. ఆ ఉద్యోగి తన ప్రాథమిక వివరాలు సరిగ్గా చెప్పడంతో, ప్రసాదరావు గారు అది నిజమైన కాలేనని నమ్మారు. అందువల్ల, వారు అడిగినట్లుగా, తన బ్యాంకు ఖాతా వివరాలు, పిన్ నంబర్, అత్యంత గోప్యమైన ఓటీపీని కూడా తెలియజేశారు. తద్వారా, కొద్ది రోజులకే ఆయన ఖాతాలో చిల్లిగవ్వ కూడా మిగలకుండా సైబర్ నేరగాళ్లు మొత్తం డబ్బును దోచుకున్నారు. బ్యాంకుకు వెళ్లి తెలుసుకున్న ప్రసాదరావు గారి ఆవేదన, నేటి సైబర్ నేరాల తీవ్రతకు అద్దం పడుతోంది.
సైబర్ నేరాల ఉచ్చులో సీనియర్ సిటిజన్లు: సమస్య ఎందుకొచ్చింది?
రోజుకో కొత్త మోసానికి తెరతీస్తున్న సైబర్ నేరగాళ్లు, ఇప్పుడు దేశవ్యాప్తంగా విశ్రాంత ఉద్యోగులను ప్రత్యేకంగా లక్ష్యం చేసుకుంటున్నారు. 2024 (సెప్టెంబరు వరకు) గణాంకాలను పరిశీలిస్తే, రాష్ట్రంలో 110 మంది సీనియర్ సిటిజన్లు ఇలాంటి సైబర్ నేరాలకు బలైయ్యారు. గత సంవత్సరంతో పోలిస్తే ఈ తరహా కేసులు పెరుగుతున్నాయి. అయితే, సీనియర్ సిటిజన్లే ఎందుకు ఈ ముఠాల సులభ లక్ష్యంగా మారుతున్నారు?
ముఖ్యంగా, దీనికి మూడు ప్రధాన కారణాలు ఉన్నాయి:
- సాంకేతిక పరిజ్ఞానంపై అవగాహన లోపం: రిటైర్డ్ ఉద్యోగులలో చాలామందికి ఇంటర్నెట్ బ్యాంకింగ్, ఓటీపీ, సైబర్ భద్రత వంటి అంశాలపై అవగాహన చాలా తక్కువగా ఉంటుంది. ఈ కారణంగా, మోసగాళ్లు చెప్పే మాటలు త్వరగా నిజమేనని నమ్ముతారు.
- పింఛనుపై ఆధారపడటం: కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల్లో పనిచేసిన లక్షలాది మందికి పింఛనే జీవనాధారం. కాబట్టి, పింఛను ఆగిపోతుందని బెదిరిస్తే, వారు వెంటనే కంగారుపడి, భయంతో అడిగిన వివరాలను చెప్పేస్తారు.
- క్రమం తప్పని లైఫ్ సర్టిఫికెట్ విధానం: పెన్షనర్లు తాము జీవించి ఉన్నట్లు క్రమం తప్పకుండా లైఫ్ సర్టిఫికెట్ను సమర్పించాల్సి ఉంటుంది. లేదంటే పింఛను ఆగిపోతుంది. ఇదే అదనుగా సైబర్ నేరగాళ్లు ఈ నిబంధనను ఆయుధంగా వాడుకుంటున్నారు.
ఈ మూడు అంశాలు కలగలిసి, సైబర్ నేరగాళ్లకు ఒక చక్కటి వేదికను అందిస్తున్నాయి. అంతేకాక, పింఛనుదారుల ప్రాథమిక వివరాలు కొన్ని చోట్ల లీక్ కావడం లేదా మోసపూరిత మార్గాల్లో సేకరించడం కూడా జరుగుతోంది.
మోసగాళ్లు అనుసరిస్తున్న వ్యూహం: దశలవారీగా దోపిడీ
సైబర్ నేరగాళ్లు అత్యంత పకడ్బందీ వ్యూహంతో ఈ మోసాలను అమలు చేస్తున్నారు. ఇది కేవలం ఒక ఫోన్ కాల్తో ముగిసిపోయేది కాదు; దీని వెనుక అనేక దశలు ఉన్నాయి. ఈ వ్యూహాన్ని అర్థం చేసుకుంటే, పౌరులు అప్రమత్తంగా ఉండగలుగుతారు.
మొదటి దశ: సమాచారం సేకరించడం
- ముందుగా విశ్రాంత ఉద్యోగులకు సంబంధించిన పేరు, గతంలో పనిచేసిన విభాగం, బ్యాంకు ఖాతా నంబరు వంటి ప్రాథమిక వివరాలు సేకరిస్తారు.
- అదేవిధంగా, వారికి ఫోన్ చేసి, తాము పెన్షన్ కార్యాలయం లేదా బ్యాంకు నుండే మాట్లాడుతున్నామని చెబుతారు.
- తమ వద్ద ఉన్న సరైన వివరాలు చెప్పి, బాధితులను నిజమైన ఉద్యోగులుగానే నమ్మిస్తారు. ఇది వారి విశ్వసనీయతను పెంచుతుంది.
రెండవ దశ: భయభ్రాంతులకు గురిచేయడం
- ఆపై, “మీ లైఫ్ సర్టిఫికెట్ అప్డేట్ చేయలేదు, వెంటనే చేయకపోతే మరుసటి నెల నుండి పింఛను పూర్తిగా ఆగిపోతుంది” అని హెచ్చరిస్తారు.
- పెన్షనే జీవనాధారంగా బతికే వృద్ధులను మాటలతో కంగారు పెట్టి, భయపెట్టి, వారి నుండి బ్యాంకు ఖాతా వివరాలు, పుట్టిన తేదీ, డెబిట్ కార్డు పిన్ నంబరు వంటి అత్యంత సున్నితమైన సమాచారాన్ని చాకచక్యంగా సేకరిస్తారు.
మూడవ దశ: నియంత్రణ సాధించడం
- తర్వాత బాధితులను లైన్లోనే ఉంచి, “మీ లైఫ్ సర్టిఫికెట్ అప్డేట్ చేస్తున్నాము” అని చెబుతూ, బ్యాంకు ఖాతాలోకి చొరబడి అందులో రిజిస్టర్ అయి ఉన్న వారి ఫోన్ నంబరును మారుస్తారు.
- దీనితో పాటు, ఈ మార్పును నిర్ధారించుకునేందుకు బ్యాంకు నుంచి ఖాతాదారుడికి ఓటీపీ వెళ్తుంది.
- అప్పుడు లైన్లో ఉన్న విశ్రాంత ఉద్యోగితో, “మీ సర్టిఫికెట్ అప్డేట్ అయ్యిందని మీకు ఓటీపీ వచ్చి ఉంటుంది, ఆ ఓటీపీ చెప్పాలి” అని కోరతారు.
నాల్గవ దశ: దోపిడీ
- చివరగా, బాధితుడు ఆ ఓటీపీ చెప్పిన వెంటనే, బ్యాంకు ఖాతా వారి పూర్తి అధీనంలోకి వెళ్లిపోతుంది.
- ఫలితంగా, దఫదఫాలుగా డబ్బులు మొత్తం ఆన్లైన్ లావాదేవీల ద్వారా డ్రా చేస్తారు.
- మరోవైపు, ఫోన్ నంబరు మార్చడంతో, డబ్బులు విత్ డ్రా అయినట్లు మెసేజ్ లు కూడా అసలు బాధితులకు వెళ్లవు. దీనివల్ల మోసం జరిగిన విషయం ఆలస్యంగా తెలుస్తుంది.
పరిష్కారాలు మరియు అప్రమత్తత: ఆర్థిక భద్రతకు మార్గాలు
ముఖ్యంగా ఉత్తరాది రాష్ట్రాలలో అధికంగా మొదలైన ఈ నేరాలు, ఇప్పుడు మన రాష్ట్రాలలో కూడా ఇప్పుడిప్పుడే విస్తరిస్తున్నాయి. మొత్తానికి, ఈ సమస్యకు పరిష్కారం కేవలం పోలీసుల కృషిపైనే కాక, సీనియర్ సిటిజన్ల అవగాహన మరియు అప్రమత్తతపై ఆధారపడి ఉంటుంది.
పెన్షనర్ల కోసం కీలక సూచనలు:
- వ్యక్తిగత వివరాలు గోప్యం: బ్యాంకులు, బీమా సంస్థలు లేదా పెన్షన్ కార్యాలయాలు ఎప్పుడూ ఫోన్ ద్వారా మీ పిన్ నంబర్, ఓటీపీ, డెబిట్/క్రెడిట్ కార్డ్ నంబర్, సీవీవీ వంటి వివరాలను అడగవు. ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనూ ఈ వివరాలను ఎవరికీ చెప్పవద్దు.
- నిర్ధారణ తప్పనిసరి: లైఫ్ సర్టిఫికెట్ గురించి లేదా ఏదైనా అప్డేట్ గురించి కాల్ వస్తే, వెంటనే కంగారు పడకుండా, దాంతో సంబంధిత బ్యాంకు శాఖకు లేదా పెన్షన్ కార్యాలయానికి స్వయంగా వెళ్లి లేదా వారి అధికారిక ల్యాండ్లైన్ నంబర్కు కాల్ చేసి నిర్ధారించుకోండి.
- డిజిటల్ లైఫ్ సర్టిఫికెట్: సాంకేతికతపై అవగాహన ఉన్నవారు ‘జీవన్ ప్రమాణ్’ వంటి డిజిటల్ పద్ధతి ద్వారా లైఫ్ సర్టిఫికెట్ను సమర్పించాలి. అవగాహన లేనివారు మీ సేవ కేంద్రాలు లేదా నేరుగా బ్యాంకులకు వెళ్లి సమర్పించడం ఉత్తమం.
- అవగాహన పెంచడం: సీనియర్ సిటిజన్లకు, వారి కుటుంబ సభ్యులకు సైబర్ నేరాలపై అవగాహన కల్పించడానికి అవసరమైతే కార్యక్రమాలు ఏర్పాటు చేయాలి. కుటుంబ సభ్యులు తరచుగా వారిని అప్రమత్తం చేస్తూ ఉండాలి.
చట్టపరమైన మరియు నివారణా చర్యలు:
- ఫిర్యాదు: ఒకవేళ ఏదైనా నేరం జరిగితే, వెంటనే ఆలస్యం చేయకుండా సైబర్ క్రైమ్ హెల్ప్లైన్ నంబరు 1930కి లేదా స్థానిక పోలీస్ స్టేషన్లో ఫిర్యాదు చేయాలి.
- బ్యాంకును అప్రమత్తం చేయడం: మోసం జరిగిన విషయం తెలిసిన వెంటనే, మొదట మీ బ్యాంకుకు కాల్ చేసి, ఖాతాను ఫ్రీజ్ చేయమని కోరండి. దీనితో పాటు, సైబర్ నేరగాళ్ల ఖాతాకు డబ్బు ట్రాన్స్ఫర్ అయితే, ఆ మొత్తాన్ని నిలిపివేసే అవకాశం ఉంటుంది.
- నిఘా పెంచడం: ఉత్తరాది రాష్ట్రాలలో ఈ నేరాలు ఎక్కువవడంతో, మన రాష్ట్రాలలో కూడా ఇప్పుడిప్పుడే ఇలాంటి కాల్స్ వస్తున్నాయని పోలీసులు చెబుతున్నారు. కాబట్టి, సైబర్ పోలీసులు ఈ తరహా నేరాలపై మరింత నిఘా పెంచాలి.
భవిష్యత్తుకు భరోసా
పదవీ విరమణ పొందిన ప్రతి ఉద్యోగికి ఆర్థిక భద్రత అనేది ప్రాథమిక హక్కు. సైబర్ నేరగాళ్ల వలలో పడకుండా ప్రతి ఒక్కరూ తమ భద్రతను తామే కాపాడుకోవాల్సిన బాధ్యత ఉంది. చివరగా, భయం, అనాలోచిత చర్యలే సైబర్ నేరగాళ్లకు ఆయుధాలుగా మారతాయి. ధైర్యంగా, అప్రమత్తంగా ఉంటే, వృద్ధాప్యంలో ప్రశాంతమైన జీవితాన్ని గడపవచ్చు. సాంకేతికతను భయపడకుండా, సరైన అవగాహనతో ఉపయోగిస్తే, తద్వారా మన జీవితాదాయాన్ని మనం కాపాడుకోగలం. ప్రతి పెన్షనర్, ప్రతి కుటుంబ సభ్యుడు ఈ హెచ్చరికను సీరియస్గా తీసుకొని, సైబర్ వల నుండి తమ ప్రియమైన వారిని రక్షించుకోవాలి.
