.భారతదేశ పర్యాటక రంగం: అద్భుత అవకాశం చేజారిపోతోందా?
భారతదేశం… ప్రపంచంలోనే అత్యంత వైవిధ్యభరితమైన, సంస్కృతి సంపన్నమైన దేశం. ఒకవైపు హిమాలయాల మంచు శిఖరాలు, మరోవైపు గంగా నది పవిత్ర జలాలు; రాజస్థాన్ ఎడారి ఇసుక తిన్నెలు, కేరళ పచ్చని జలమార్గాలూ; తాజ్ మహల్ వంటి చారిత్రక అద్భుతాల నుండి వారణాసి ఆధ్యాత్మిక వైభవం వరకు – అడుగడుగునా కనిపించే ఈ అద్భుతాలు ఏ పర్యాటకుడికైనా స్వర్గమే. కానీ, ఇంతటి అపారమైన పర్యాటక సంపద ఉన్నప్పటికీ, ప్రపంచ పర్యాటక పటంలో మన దేశం ఆశించిన స్థాయిని అందుకోలేకపోతోందన్నది నిష్టుర సత్యం. ఈ విషయంపై ప్రముఖ విమానయాన సంస్థ ఇండిగో సీఈఓ పీటర్ ఎల్బర్స్ చేసిన వ్యాఖ్యలు ఇప్పుడు తీవ్ర చర్చకు దారితీస్తున్నాయి. ఆయన మాటల వెనుక ఉన్న లోతైన సమస్యలను విశ్లేషిస్తూ, మన పర్యాటక రంగం ఎందుకు వెనుకబడిందో, పరిష్కార మార్గాలేమిటో పరిశీలిద్దాం.
- వీసా విధానం: విదేశీ పర్యాటకుల తొలి అడుగుకే అడ్డంకి
“పర్యాటకుడికి డబ్బు పెద్ద సమస్య కాదు, కానీ వీసా పొందే ప్రక్రియ చాలా క్లిష్టంగా ఉంది.” ఈ మాటల్లో మన పర్యాటక రంగం ఎదుర్కొంటున్న అతి పెద్ద సవాల్‌ను పీటర్ ఎల్బర్స్ స్పష్టంగా సూచించారు. ఆధునిక ప్రపంచంలో పర్యాటకాన్ని పెంచుకోవడానికి దేశాలు వీసా విధానాలను సులభతరం చేస్తుంటే, మనం మాత్రం ఇంకా సంప్రదాయ పద్ధతులకే పరిమితమయ్యామన్నది ఆయన ఆవేదన.
- చైనా 70 దేశాల పౌరులకు వీసా రహిత ప్రవేశం కల్పిస్తోంది.
- థాయిలాండ్ దాదాపు 90 దేశాలకు వీసా ఫ్రీ సౌకర్యం ఇస్తోంది.
- మలేషియా, వియత్నాం వంటి చిన్న దేశాలు కూడా పర్యాటకులను ఆకర్షించడానికి వీసా ఆన్ అరైవల్, సులభతర వీసా ప్రక్రియలను అమలు చేస్తున్నాయి.
మరి, మన దేశం ఎన్ని దేశాలకు వీసా ఫ్రీ సౌకర్యం కల్పిస్తోందో తెలుసా? కేవలం మూడు! ఇది మన పర్యాటక రంగానికి ఎంతటి నష్టం కలిగిస్తుందో ఆలోచించండి. వీసా కోసం పడుతున్న ఇబ్బందులు, ఆన్‌లైన్ దరఖాస్తులో సాంకేతిక లోపాలు, ఫొటోలు, చెల్లింపుల సమస్యలు… ఇవన్నీ విదేశీ పర్యాటకుడు భారతదేశానికి రావాలని అనుకునే తొలి ఆలోచననే వెనక్కి నెట్టేస్తున్నాయి. ఈ గజిబిజి ప్రక్రియ చూసి, సులభంగా వీసా లభించే మరో దేశాన్ని ఎంచుకోవడం వారికి తేలికైన పని.
- అంతర్గత ప్రయాణ సమస్యలు: మార్గమధ్యంలోనే గందరగోళం
వీసా సమస్యను అధిగమించి, విదేశీ పర్యాటకుడు భారతదేశానికి వచ్చాడనుకుందాం. కానీ, ఇక్కడి ప్రయాణ సౌలభ్యాలు అతడిని తికమక పెడుతున్నాయి. ఇండిగో సీఈఓ అన్నట్లుగా, “నేను తరచుగా రోడ్ల మూలల్లో దారి తప్పిపోయిన పర్యాటకులను చూస్తుంటాను.” ఈ మాటలు మన అంతర్గత రవాణా వ్యవస్థ, సమాచార లోపాలను ఎత్తి చూపుతున్నాయి.
- దారి సూచికల కొరత: చాలా పర్యాటక ప్రాంతాల్లో సరైన సిగ్నల్ బోర్డులు, దారి సూచికలు ఉండవు. ఉన్నా అవి కేవలం స్థానిక భాషలో మాత్రమే ఉండడం విదేశీయులకు అర్థం కాని సమస్య.
- స్థానిక రవాణా లోపాలు: టాక్సీలు, ఆటోలు వంటి స్థానిక రవాణా సేవలు అంతగా వ్యవస్థీకృతం కాలేదు. అధిక చార్జీలు, కఠినమైన రోడ్లు, ట్రాఫిక్ సమస్యలు పర్యాటకుల అనుభవాన్ని దెబ్బతీస్తున్నాయి.
- పౌర సౌకర్యాల లేమి: పరిశుభ్రమైన మరుగుదొడ్లు, తాగునీరు, సమాచార కేంద్రాలు వంటి కనీస మౌలిక వసతులు కూడా చాలా ప్రాంతాల్లో అందుబాటులో ఉండవు. ఇవన్నీ పర్యాటకుల అనుభవాన్ని “ఇన్‌క్రెడిబుల్” నుంచి “ఇబ్బందికరంగా” మారుస్తున్నాయి.
- మార్కెటింగ్ వర్సెస్ వాస్తవం: నమ్మకానికి సవాల్‌
భారత ప్రభుత్వం “ఇన్‌క్రెడిబుల్ ఇండియా” అంటూ ప్రపంచవ్యాప్తంగా అద్భుతమైన మార్కెటింగ్ క్యాంపెయిన్‌ను నిర్వహిస్తోంది. అయితే, ఈ ప్రకటనల్లో చూపించిన సౌకర్యాలు, వాస్తవ అనుభవానికి మధ్య భారీ అంతరం ఉంది. విమానాశ్రయాల్లో ఉండే రద్దీ, నాసిరకం సేవలు, గమ్యస్థానాల్లో మౌలిక సదుపాయాల కొరత వంటివి పర్యాటకుడిని నిరాశకు గురిచేస్తున్నాయి. కేవలం ప్రకటనల మీద పెట్టుబడి పెడితే సరిపోదు, ఆ ప్రకటనలకు తగ్గట్లుగా వాస్తవ పరిస్థితులను మెరుగుపరచడం చాలా అవసరం. - భద్రతా సమస్యలు: ఒక మానసిక అవరోధం
భారతదేశం గొప్ప పర్యాటక గమ్యస్థానం అనడంలో సందేహం లేదు. కానీ, పర్యాటకుల భద్రత గురించి ఇప్పటికీ ప్రపంచంలో కొన్ని భయాలు ఉన్నాయి. కొన్ని ప్రాంతాల్లో మహిళా పర్యాటకుల భద్రత, మోసాలు, దొంగతనాలు వంటి సంఘటనలు వారిలో ఆందోళన కలిగిస్తాయి. పర్యాటక ప్రాంతాల్లో పోలీసులు, గైడ్లు, సమాచార కేంద్రాలు పర్యాటకులకు స్నేహపూర్వకంగా ఉండాలి. పర్యాటకుడు సురక్షితంగా ఉన్నానని భావించినప్పుడే, మన దేశానికి పదేపదే రావడానికి ఆసక్తి చూపిస్తారు. - ఆర్థిక అవకాశాలు: విఫలమైన వ్యూహం
పర్యాటక రంగం కేవలం ఒక వినోదం మాత్రమే కాదు, అది దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థకు ఒక కీలక వనరు. మన దేశ జీడీపీలో పర్యాటక రంగం వాటా చాలా తక్కువగా ఉంది. కొన్ని అంచనాల ప్రకారం, భారతదేశం పర్యాటక రంగం ద్వారా ఏడాదికి సుమారు $25 బిలియన్ల ఆదాయం పొందుతుంది. కానీ, థాయ్‌లాండ్, మలేషియా వంటి చిన్న దేశాలు మనకంటే ఎక్కువ ఆదాయం సంపాదిస్తున్నాయి. వీసా విధానాలు, మౌలిక సదుపాయాలు మెరుగుపరిస్తే, ఈ ఆదాయం సులభంగా రెట్టింపు అవుతుంది. పర్యాటకుల రాకపోకలు పెరిగితే, స్థానికంగా ఉపాధి అవకాశాలు, వ్యాపారాలు వృద్ధి చెందుతాయి. - భవిష్యత్తు కోసం ఒక రోడ్‌మ్యాప్: ఆచరణతోనే అభివృద్ధి
ఇండిగో సీఈఓ పీటర్ ఎల్బర్స్ వ్యాఖ్యలు కేవలం విమర్శలు కాదు, మనకు మెరుగైన భవిష్యత్తు కోసం ఒక రోడ్‌మ్యాప్ చూపించాయి. ఈ సమస్యలన్నింటికీ పరిష్కారాలు ఉన్నాయి.
- వీసా సరళీకరణ: వీసా ఆన్ అరైవల్, వీసా ఫ్రీ సౌకర్యాలను కనీసం 50-60 దేశాలకు విస్తరించాలి. ఆన్‌లైన్ వీసా ప్రాసెస్‌ను మరింత సులభతరం చేయాలి.
- రవాణా వ్యవస్థ మెరుగుదల: ప్రధాన నగరాల నుంచి పర్యాటక ప్రాంతాలకు రోడ్డు, రైలు, విమాన మార్గాలను మెరుగుపరచాలి. పర్యాటకుల కోసం ప్రత్యేక బస్సులు, గైడ్లను అందుబాటులో ఉంచాలి. సిగ్నల్ బోర్డులను ఆంగ్లంతో పాటు ఇతర అంతర్జాతీయ భాషల్లో కూడా ఏర్పాటు చేయాలి.
- డిజిటల్ మౌలిక సదుపాయాలు: పర్యాటకులకు ఉపయోగపడే మొబైల్ యాప్‌లు, డిజిటల్ మ్యాప్‌లు, ఆన్‌లైన్ గైడ్ సేవలను ప్రోత్సహించాలి. ప్రతి పర్యాటక ప్రాంతంలో ఉచిత వైఫై సదుపాయం కల్పించాలి.
- భద్రతకు ప్రాధాన్యత: పర్యాటక ప్రాంతాల్లో ప్రత్యేక పోలీసు దళాలు, పర్యాటకుల సహాయ కేంద్రాలను ఏర్పాటు చేయాలి.
ముగింపు:
భారతదేశం ప్రపంచ పర్యాటక పటంలో అగ్రస్థానాన్ని అందుకోవడానికి అపారమైన అవకాశాలు ఉన్నాయి. మనకు కావలసింది కేవలం అద్భుతమైన పర్యాటక సంపద కాదు, దానిని సరిగా వినియోగించుకునే సరైన వ్యూహం. వీసా విధానాలను సులభతరం చేయడం, మౌలిక సదుపాయాలను మెరుగుపరచడం, భద్రతకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వడం వంటి చర్యలు తీసుకుంటే, నిస్సందేహంగా ప్రపంచ పర్యాటకుల మొదటి ఎంపికగా భారతదేశం నిలుస్తుంది. ఈ మార్పు కేవలం పర్యాటక రంగం అభివృద్ధికి మాత్రమే కాదు, దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థకు, అంతర్జాతీయంగా మన ప్రతిష్ఠకు ఎంతో లాభం చేకూరుస్తుంది. ఈ అవకాశాన్ని మనం ఎంత మేరకు సద్వినియోగం చేసుకుంటామన్నదే ఇప్పుడు ప్రశ్న.