[the_ad id=”5159″]
నేపాల్లో అవినీతికి వ్యతిరేకంగా నిప్పులా మారిన జెన్Z యూత్!(జెన్Z యూత్-1997–2012 మధ్య జన్మించిన, ప్రస్తుతం 13–28 ఏళ్ల వయస్సు కలిగిన జెనరేషన్ జెడ్ యువత)
నేపాల్ ప్రభుత్వం ఇటీవల ఫేస్బుక్, ఇన్స్టాగ్రామ్, వాట్సాప్, ఎక్స్, యూట్యూబ్, లింక్డ్ఇన్, రెడ్డిట్ మరియు సిగ్నల్ వంటి 26 ప్రముఖ సోషల్ మీడియా మరియు మెసేజింగ్ ప్లాట్ఫారమ్లను నిషేధించింది. కొత్త నిబంధనల ప్రకారం తమను నమోదు చేసుకోవడంలో కంపెనీలు విఫలమయ్యాయని ప్రభుత్వం ఈ నిర్ణయాన్ని సమర్థించుకుంది. ఈ చర్య ద్వేషపూరిత ప్రసంగాలు, నకిలీ వార్తలు మరియు ఆన్లైన్ నేరాలను అరికట్టడానికి ఉద్దేశించినదని ప్రభుత్వం పేర్కొంది. అయితే, ఈ నిషేధం దేశవ్యాప్తంగా వ్యాపారాలు, పర్యాటకం మరియు విదేశాల్లో నివసిస్తున్న బంధువులతో కమ్యూనికేషన్ సహా సాధారణ జీవితాన్ని స్తంభింపజేసింది.
మొదటి రోజు (సెప్టెంబర్ 8, 2025): నిషేధానికి వ్యతిరేకంగా, అలాగే అవినీతి మరియు నిరంకుశత్వానికి వ్యతిరేకంగా వేలాది మంది యువకులు, కొంతమంది పాఠశాల యూనిఫారాలలో కూడా, రాజధాని కాఠ్మండు మరియు ఇతర నగరాల వీధుల్లోకి వచ్చారు. ఈ యువకులు “మాకు ఫ్రీడమ్ కావాలి!” మరియు “ప్రభుత్వం గో బ్యాక్” వంటి నినాదాలు చేశారు. నిరసనకారులు పార్లమెంట్ భవనం వద్దకు చేరుకుని, బారికేడ్లను బద్దలుకొట్టి, లోపలికి చొచ్చుకువెళ్లేందుకు ప్రయత్నించారు. ఈ సమయంలో, పోలీసులు వారిని అడ్డుకునేందుకు కాల్పులు జరిపారు, దీని ఫలితంగా కనీసం 19 మంది ప్రాణాలు కోల్పోగా, వందలాది మంది గాయపడ్డారు. ఈ విషాద ఘటన నిరసనల స్వభావాన్ని మార్చివేసింది. సోమవారం రాత్రికి, హోంమంత్రి రమేష్ లేఖక్ పోలీసుల కాల్పులకు నిరసనగా రాజీనామా చేశారు.
రెండవ రోజు (సెప్టెంబర్ 9, 2025): నిరసనకారుల ఆగ్రహాన్ని తగ్గించే ప్రయత్నంలో, ప్రభుత్వం సోషల్ మీడియా నిషేధాన్ని ఎత్తివేసింది. అంతేకాకుండా, ప్రజల నుండి తీవ్ర ఒత్తిడి మరియు పెరుగుతున్న హింస నేపథ్యంలో, ప్రధానమంత్రి కె.పి. శర్మ ఓలీ తన పదవికి రాజీనామా చేశారు. సాధారణంగా, ఇలాంటి సందర్భాల్లో, ప్రధానమంత్రి రాజీనామా అనేది ప్రజల ఆగ్రహాన్ని చల్లార్చేందుకు సరిపోతుంది. కానీ ఈసారి పరిస్థితి వేరు. నిరసనలు తగ్గలేదు. ప్రజల మరణాల పట్ల ఆగ్రహం మరింత పెరిగింది. నిరసనకారులు పార్లమెంట్ భవనం, ప్రధానమంత్రి నివాసం, అధ్యక్ష భవనం మరియు ఇతర ప్రభుత్వ భవనాలకు నిప్పు పెట్టారు. ఆ తర్వాత, శాంతిభద్రతలను పునరుద్ధరించడానికి నేపాల్ సైన్యాన్ని రంగంలోకి దించారు. సైన్యం రాజధానిలో కర్ఫ్యూ విధించి, కీలక ప్రాంతాలను తమ నియంత్రణలోకి తీసుకుంది.
ప్రభుత్వం నిరసనకారులను శాంతపరచడానికి ప్రయత్నించినప్పటికీ, అది విఫలమైంది. ఈ సంఘటనలు నిరసనలు కేవలం నిషేధానికి వ్యతిరేకంగా లేవని, మరణాల పట్ల ఆగ్రహం మరియు వ్యవస్థాగత మార్పు కోసం ఆరాటం ఈ ఉద్యమాన్ని నడిపించాయని సూచిస్తుంది. ప్రధానమంత్రి నివాసం మరియు ఇతర ప్రభుత్వ భవనాలను లక్ష్యంగా చేసుకోవడం అనేది రాజకీయ వ్యవస్థ పట్ల ప్రజలకు ఉన్న తీవ్ర వ్యతిరేకతను సూచిస్తుంది. ఇది కేవలం ప్రభుత్వాన్ని మార్చాలని కోరడం కాదని, పాత వ్యవస్థను పూర్తిగా కూల్చివేయాలని యువత భావిస్తున్నారని స్పష్టం చేస్తుంది.
గత రెండు రోజులుగా నేపాల్లో చెలరేగిన హింసాత్మక నిరసనలు, కేవలం సోషల్ మీడియా ప్లాట్ఫారమ్లపై ప్రభుత్వం విధించిన నిషేధం వల్ల కలిగిన ఆగ్రహం మాత్రమే కాదని, అది దేశంలో లోతుగా పాతుకుపోయిన అసంతృప్తికి ప్రతీక అని ఒక సమగ్ర నివేదిక విశదీకరిస్తుంది. ఈ నిరసనలకు తక్షణ కారణం డిజిటల్ నిషేధమే అయినప్పటికీ, నేపాల్ యువత, ముఖ్యంగా ‘జనరేషన్-జెడ్’ (Gen Z), అవినీతి, బంధుప్రీతి మరియు నిరుద్యోగం వంటి దీర్ఘకాలిక సమస్యల పట్ల తమ ఆగ్రహాన్ని ప్రదర్శించారు. డిజిటల్ వేదికలు ఈ నిరసనలను సమీకరించడానికి మరియు వాటికి ఒక కొత్త స్వరాన్ని అందించడంలో కీలక పాత్ర పోషించాయి. ప్రభుత్వం ఈ నిషేధాన్ని ఎత్తివేసి, ప్రధానమంత్రి రాజీనామా చేసినప్పటికీ, యువతలో ఆగ్రహం తగ్గకపోవడం ఈ ఉద్యమం కేవలం ఒక నిర్ణయానికి వ్యతిరేకంగా కాదని, మొత్తం రాజకీయ వ్యవస్థకు వ్యతిరేకంగా జరిగిందని స్పష్టంగా సూచిస్తుంది. ఈ నిరసనలు కేవలం ఒక తాత్కాలిక తిరుగుబాటు కాదని, దేశంలోని ప్రస్తుత రాజకీయ వ్యవస్థకు ఒక బలమైన హెచ్చరికగా మరియు నూతన, జవాబుదారీతనం గల నాయకత్వం కోసం యువత చేస్తున్న పిలుపుగా పరిగణించాలి.
నేపాల్లో జెనరేషన్ Z (1997–2012 మధ్య జన్మించిన, ప్రస్తుతం 13–28 ఏళ్ల వయస్సు కలిగిన) యువత ఇప్పుడు ఒక కొత్త శక్తిగా ఎదుగుతోంది. పట్టణాలు, గ్రామాలు రెండింటినుంచి వచ్చిన వీరు ఎక్కువగా విదేశీ విద్యా కలలు కనుతున్నప్పటికీ, తమ దేశంలోనే గౌరవప్రదమైన ఉద్యోగాలు కావాలని గట్టిగా కోరుతున్నారు. గల్ఫ్ దేశాలు, మలేసియా, కొరియా వంటి చోట్ల వలసలు పెరుగుతున్నా, పాత తరం రాజకీయాలపై నమ్మకం తగ్గి, అవినీతి, బంధుప్రీతి, నెపోటిజం పట్ల తీవ్ర వ్యతిరేకత పెరుగుతోంది. సోషల్ మీడియాలో టిక్టాక్, ఫేస్బుక్, ఇన్స్టాగ్రామ్ వీరి ప్రధాన వేదికలుగా మారి, నిరసనలు, చర్చలు, అవినీతి ఎక్స్పోజ్ లాంటి అంశాలు వేగంగా వ్యాపిస్తున్నాయి. “Shut down corruption, not social media” అనే నినాదంతో వీరు మార్పు కోసం మాత్రమే కాక, భవిష్యత్తు నాయకత్వాన్ని మలచే శక్తిగా నిలుస్తున్నారు.
నిజానికి సోషల్ మీడియా నిషేధం అనేది ఒక పొరపాటు అడుగు అని, ఇది ఇప్పటికే ఉన్న అశాంతిని వెలికితీసేందుకు ఒక ఉత్ప్రేరకంగా పనిచేసిందని విశ్లేషణలో తేలింది. ప్రభుత్వం తీసుకున్న ఈ నిర్ణయం, ఒక సాధారణ పరిపాలనా చర్యగా కనిపించినా, ప్రజల మధ్య ఉన్న లోతైన అసంతృప్తిని బయటపెట్టేందుకు ఒక అగ్గిపుల్లలా పనిచేసింది. ప్రభుత్వం యొక్క వాదనలు, వాటిని ప్రజలు ప్రజాస్వామ్య వ్యతిరేకంగా భావించడం, మరియు ఆ తర్వాత సంఘటనలు వేగంగా పెరగడం ఇక్కడ మనం వివరంగా చూడవచ్చు. నేపాల్ ప్రభుత్వం ఇటీవల ఫేస్బుక్, ఇన్స్టాగ్రామ్, వాట్సాప్, ఎక్స్, యూట్యూబ్, లింక్డ్ఇన్, రెడ్డిట్ మరియు సిగ్నల్ వంటి 26 ప్రముఖ సోషల్ మీడియా మరియు మెసేజింగ్ ప్లాట్ఫారమ్లను నిషేధించింది. కొత్త నిబంధనల ప్రకారం తమను నమోదు చేసుకోవడంలో కంపెనీలు విఫలమయ్యాయని ప్రభుత్వం ఈ నిర్ణయాన్ని సమర్థించుకుంది. ఈ చర్య ద్వేషపూరిత ప్రసంగాలు, నకిలీ వార్తలు మరియు ఆన్లైన్ నేరాలను అరికట్టడానికి ఉద్దేశించినదని ప్రభుత్వం పేర్కొంది. అయితే, ఈ నిషేధం దేశవ్యాప్తంగా వ్యాపారాలు, పర్యాటకం మరియు విదేశాల్లో నివసిస్తున్న బంధువులతో కమ్యూనికేషన్ సహా సాధారణ జీవితాన్ని స్తంభింపజేసింది. అనేక మంది నిపుణులు మరియు హక్కుల సంఘాలు ఈ నిర్ణయాన్ని పత్రికా స్వేచ్ఛకు మరియు భావ ప్రకటన స్వేచ్ఛకు ఒక ప్రమాదకరమైన ఉదాహరణగా పేర్కొన్నారు. ప్రజల దృష్టిలో, ప్రభుత్వ వాదన కేవలం ఒక ముసుగు మాత్రమే. ఈ నిషేధం భావ ప్రకటన స్వేచ్ఛను అణిచివేసేందుకు మరియు ప్రజల ఆగ్రహాన్ని అదుపు చేసేందుకు ఉద్దేశించిన ఒక కుట్రగా భావించారు. అంతకుముందు, నాయకుల పిల్లలు తమ విలాసవంతమైన జీవితాలను ప్రదర్శించే ‘నెపో కిడ్’ వీడియోలు టిక్టాక్లో వైరల్ అయ్యాయి. ఇది ప్రభుత్వంపై ప్రజల్లో నెలకొన్న అసంతృప్తిని మరింత పెంచింది. ఈ నిషేధాన్ని అమలు చేయడంలో, ప్రభుత్వం టిక్టాక్ను మినహాయించింది. ఈ నిర్ణయం ఒక వ్యూహాత్మక తప్పిదమని విశ్లేషకులు భావిస్తున్నారు. టిక్టాక్ ద్వారానే ‘నెపో కిడ్’ ప్రచారం ఊపందుకుంది, మరియు నిషేధం తర్వాత కూడా, ప్రజల ఆగ్రహాన్ని మరియు అవినీతిని ఎత్తిచూపే కంటెంట్ అదే ప్లాట్ఫారమ్పై ప్రసారం అవుతూనే ఉంది. ఈ నిషేధం ప్రభుత్వంపై యువతలో ఉన్న అసంతృప్తిని మరింత పెంచి, అది ప్రజల మధ్య ఐక్యతను మరియు ఉద్యమాన్ని మరింత వేగవంతం చేయడానికి ఒక మాధ్యమంగా పనిచేసింది.
సోషల్ మీడియా నిషేధం విధించబడిన వెంటనే, పరిస్థితి వేగంగా చేజారిపోయింది. నిరసనల మొదటి 48 గంటలు చాలా కీలకమైనవి, అవి ఉద్యమం యొక్క స్వభావాన్ని, మరియు అది ఎలా కేవలం ఒక సమస్య నుండి మొత్తం వ్యవస్థకు వ్యతిరేకంగా మారిందో స్పష్టం చేశాయి. మొదటి రోజు, అంటే సెప్టెంబర్ 8, 2025న, నిషేధానికి వ్యతిరేకంగా, అలాగే అవినీతి మరియు నిరంకుశత్వానికి వ్యతిరేకంగా వేలాది మంది యువకులు, కొంతమంది పాఠశాల యూనిఫారాలలో కూడా, రాజధాని కాఠ్మండు మరియు ఇతర నగరాల వీధుల్లోకి వచ్చారు. ఈ యువకులు “మాకు ఫ్రీడమ్ కావాలి!” మరియు “ప్రభుత్వం గో బ్యాక్” వంటి నినాదాలు చేశారు. నిరసనకారులు పార్లమెంట్ భవనం వద్దకు చేరుకుని, బారికేడ్లను బద్దలుకొట్టి, లోపలికి చొచ్చుకువెళ్లేందుకు ప్రయత్నించారు. ఈ సమయంలో, పోలీసులు వారిని అడ్డుకునేందుకు కాల్పులు జరిపారు, దీని ఫలితంగా కనీసం 19 మంది ప్రాణాలు కోల్పోగా, వందలాది మంది గాయపడ్డారు. ఈ విషాద ఘటన నిరసనల స్వభావాన్ని మార్చివేసింది. సోమవారం రాత్రికి, హోంమంత్రి రమేష్ లేఖక్ పోలీసుల కాల్పులకు నిరసనగా రాజీనామా చేశారు. రెండవ రోజు, అంటే సెప్టెంబర్ 9, 2025న, నిరసనకారుల ఆగ్రహాన్ని తగ్గించే ప్రయత్నంలో, ప్రభుత్వం సోషల్ మీడియా నిషేధాన్ని ఎత్తివేసింది. అంతేకాకుండా, ప్రజల నుండి తీవ్ర ఒత్తిడి మరియు పెరుగుతున్న హింస నేపథ్యంలో, ప్రధానమంత్రి కె.పి. శర్మ ఓలీ తన పదవికి రాజీనామా చేశారు. సాధారణంగా, ఇలాంటి సందర్భాల్లో, ప్రధానమంత్రి రాజీనామా అనేది ప్రజల ఆగ్రహాన్ని చల్లార్చేందుకు సరిపోతుంది. కానీ ఈసారి పరిస్థితి వేరు. నిరసనలు తగ్గలేదు. ప్రజల మరణాల పట్ల ఆగ్రహం మరింత పెరిగింది. నిరసనకారులు పార్లమెంట్ భవనం, ప్రధానమంత్రి నివాసం, అధ్యక్ష భవనం మరియు ఇతర ప్రభుత్వ భవనాలకు నిప్పు పెట్టారు. ఆ తర్వాత, శాంతిభద్రతలను పునరుద్ధరించడానికి నేపాల్ సైన్యాన్ని రంగంలోకి దించారు. సైన్యం రాజధానిలో కర్ఫ్యూ విధించి, కీలక ప్రాంతాలను తమ నియంత్రణలోకి తీసుకుంది. ప్రభుత్వం నిరసనకారులను శాంతపరచడానికి ప్రయత్నించినప్పటికీ, అది విఫలమైంది. ఈ సంఘటనలు నిరసనలు కేవలం నిషేధానికి వ్యతిరేకంగా లేవని, మరణాల పట్ల ఆగ్రహం మరియు వ్యవస్థాగత మార్పు కోసం ఆరాటం ఈ ఉద్యమాన్ని నడిపించాయని సూచిస్తుంది. ప్రధానమంత్రి నివాసం మరియు ఇతర ప్రభుత్వ భవనాలను లక్ష్యంగా చేసుకోవడం అనేది రాజకీయ వ్యవస్థ పట్ల ప్రజలకు ఉన్న తీవ్ర వ్యతిరేకతను సూచిస్తుంది. ఇది కేవలం ప్రభుత్వాన్ని మార్చాలని కోరడం కాదని, పాత వ్యవస్థను పూర్తిగా కూల్చివేయాలని యువత భావిస్తున్నారని స్పష్టం చేస్తుంది.
నిరసనలకు ప్రధాన కారణం అవినీతి, ఈ అవినీతిపై ఆగ్రహాన్ని ‘నెపో కిడ్’ ప్రచారం నిప్పుగా మార్చింది. ఈ ప్రచారంలో భాగంగా, రాజకీయ నాయకుల పిల్లలు తమ విలాసవంతమైన జీవనశైలిని, విదేశీ సెలవులను, లగ్జరీ కార్లను ప్రదర్శించే వీడియోలు టిక్టాక్ మరియు రెడ్డిట్లో విస్తృతంగా వ్యాప్తి చెందాయి. ఈ కంటెంట్ సాధారణ ప్రజల కష్టాలతో తీవ్ర వ్యత్యాసాన్ని చూపించింది. “యువత అవినీతికి వ్యతిరేకం” , “అవినీతిని ఆపండి, సోషల్ మీడియాను కాదు” వంటి నినాదాలు నిరసనకారుల చేతుల్లో కనిపించాయి. ‘నెపో కిడ్’ ప్రచారం అవినీతిని ఒక నిర్దిష్ట సమస్యగా మార్చింది. ప్రజలు సంవత్సరాలుగా అనుభవిస్తున్న కష్టాలు మరియు రాజకీయ నాయకుల అంతులేని సంపద మధ్య స్పష్టమైన సంబంధాన్ని ఈ ప్రచారం సృష్టించింది. ఇది కేవలం ఒక డిజిటల్ ట్రెండ్ మాత్రమే కాదు, వ్యవస్థాగత అవినీతి పట్ల ప్రజల్లో ఉన్న ఆగ్రహానికి ఒక దృశ్యమాన ప్రతీక. ఈ ప్రచారం ప్రజల ఆవేశాన్ని పెంచి, ఆ ఆవేశం వీధుల్లోకి రావడానికి ఒక బలమైన కారణాన్ని అందించింది. ఈ నిరసనలకు అవినీతితో పాటు, యువత ఎదుర్కొంటున్న ఆర్థిక సమస్యలు కూడా ముఖ్య కారణాలు. వరల్డ్ బ్యాంక్ ప్రకారం, గత సంవత్సరం యువత నిరుద్యోగిత రేటు దాదాపు **20%**గా ఉంది. రోజుకు 2,000 మందికి పైగా యువకులు మధ్యప్రాచ్యం లేదా ఆగ్నేయాసియా వంటి దేశాల్లో ఉపాధి కోసం నేపాల్ నుండి వలస వెళ్తున్నారని అంచనా. ఈ ఉద్యమం రాజకీయ సమస్య గురించి మాత్రమే కాదని, మనుగడ కోసం చేస్తున్న పోరాటమని ఇది స్పష్టం చేస్తుంది. ఒక నిరసనకారుడు “మా యువతకు నేపాల్లో ఉండటానికి సరైన కారణాలు లేవు, దేశం అంతగా దిగజారిపోయింది” అని అన్నారు. మరొక నిరసనకారుడు, “ఉద్యోగిత గొలుసులలో బంధించబడి, అవకాశాల కోసం విదేశాలకు వలస వెళ్తున్నాము, స్వార్థ రాజకీయ పార్టీల ఆటల్లో ఇరుక్కుపోయాము” అని ఒక వైరల్ వీడియోలో ప్రసంగించాడు. ఈ ప్రసంగం ఉద్యమానికి ఒక చిహ్నంగా మారింది. యువత తమ దేశంలోనే భవిష్యత్తును నిర్మించుకోవాలనే హక్కు కోసం పోరాడుతున్నారు, ఎందుకంటే రాజకీయ వ్యవస్థ వారికి ఆ అవకాశాన్ని కల్పించడంలో విఫలమైంది.
ఈ నిరసనలు కేవలం రాజకీయ పార్టీలు లేదా పాత నాయకుల నాయకత్వంలో జరగలేదు. ఇది పూర్తిగా యువత సారథ్యంలో, ఒక ప్రత్యేకమైన గుర్తింపుతో నడిచింది. నిరసనకారులు తమ జాతీయ జెండాలను పట్టుకుని, జాతీయ గీతాన్ని ఆలపిస్తూ నిరసనలు ప్రారంభించారు. కొంతమంది విద్యార్థులు పాఠశాల యూనిఫారాలలో నిరసనల్లో పాల్గొన్నారు. ఈ చర్యలు, తమ ఉద్యమం దేశభక్తితో కూడుకున్నదని, వారు ఒక కొత్త, మెరుగైన నేపాల్ కోసం పోరాడుతున్నారని సూచిస్తున్నాయి. “ఈ మార్పు మా తరంతోనే ముగియాలి, ఇతరులు ఈ సమస్యను భరించారు, కానీ ఇది మా తరంతో ముగియాలి” వంటి నిరసనకారుల వ్యాఖ్యలు ఈ తరం యొక్క సంకల్పాన్ని ప్రతిబింబిస్తాయి. “మేము చీకటిని తరిమివేసే అగ్ని, అన్యాయాన్ని తుడిచిపెట్టే తుఫాను, మరియు శ్రేయస్సును తెచ్చే శక్తి” అనే నినాదం ఈ ఉద్యమానికి ఒక నూతన సిద్ధాంతాన్ని అందించింది. ఇది సాంప్రదాయ నాయకులు కాకుండా, యువత స్వయంగా తమ లక్ష్యాలను మరియు సిద్ధాంతాలను రూపొందించుకోగల సామర్థ్యాన్ని ప్రదర్శిస్తుంది.
ముగింపుగా, నేపాల్లో జనరేషన్-జెడ్ నిరసనలు కేవలం సోషల్ మీడియా నిషేధం వల్ల కలిగినవి కావు. అవి దేశంలో నెలకొన్న వ్యవస్థాగత అవినీతి, ఆర్థిక నిరుత్సాహం, మరియు రాజకీయ నిరాశ పట్ల లోతైన ఆగ్రహం యొక్క పరాకాష్ఠ. ప్రభుత్వం సోషల్ మీడియా నిషేధాన్ని తక్షణమే ఎత్తివేసినప్పటికీ, ప్రజల మరణాల వల్ల కలిగిన ఆగ్రహం నిరసనలను మరింత హింసాత్మకంగా మార్చింది. ఈ ఉద్యమం కేవలం ఒక రాజీనామాను కోరుకోలేదు, ఇది మొత్తం రాజకీయ వ్యవస్థలో సమగ్ర మార్పును డిమాండ్ చేసింది. ‘నెపో కిడ్’ ప్రచారం యువతలో ఉన్న అసంతృప్తికి ఒక ప్రతీకగా మారింది, మరియు సాంప్రదాయ రాజకీయాలను తిరస్కరిస్తూ యువత స్వయంగా ఒక నూతన రాజకీయ చైతన్యాన్ని ప్రదర్శిస్తున్నారు. ఈ నిరసనలు నేపాల్ భవిష్యత్తును పునర్నిర్మించడానికి యువతలో ఉన్న అపారమైన శక్తిని మరియు ఆకాంక్షను చూపిస్తున్నాయి. ఇది ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థలో పారదర్శకత, జవాబుదారీతనం మరియు యువతకు అవకాశాలు కల్పించడం యొక్క ప్రాముఖ్యతను నొక్కి చెబుతుంది.