సౌదీ అరేబియాలో కఫాలా సిస్టమ్ రద్దు భారతీయులకు విముక్తి : భారతీయ వలస కార్మికులకు కొత్త యుగం ప్రారంభం.

సౌదీ అరేబియా చరిత్రలో నిన్నటి రోజు ఒక చారిత్రక ఘట్టం. దశాబ్దాలుగా వలస కార్మికుల జీవితాన్ని శాసించిన ‘కఫాలా సిస్టమ్’ (Kafala System) ఇప్పుడు పూర్తిగా రద్దయ్యింది. ఈ నిర్ణయం కేవలం పాలనా సంస్కరణ మాత్రమే కాదు. ఇది గల్ఫ్ దేశాల ఉద్యోగ మార్కెట్‌లో అతిపెద్ద మానవ హక్కుల మార్పుకు నాంది పలికింది. మానవ హక్కుల సంస్థలు, ముఖ్యంగా ఆసియా దేశాల వలస కార్మికులు ఈ రోజును **’విముక్తి దినం’**గా అభివర్ణిస్తున్నారు. ఈ సంస్కరణ సౌదీ అరేబియా యొక్క ‘విజన్ $2030’ లో కీలక పాత్ర పోషించనుంది.

కఫాలా అంటే ఏమిటి? ఆధునిక బానిసత్వం ఎలా మారింది?

మొదటగా, “కఫాలా” అనేది అరబిక్ పదం. దీని అర్థం “గార్డియన్‌షిప్” లేదా “స్పాన్సర్‌షిప్” (Guardianship or Sponsorship). ఈ వ్యవస్థ ప్రకారం, సౌదీ అరేబియాలో పనిచేసే విదేశీ కార్మికులు తమ యజమాని (Sponsor / Kafeel) పై పూర్తిగా ఆధారపడాలి. అంటే, వలస కార్మికులు తమ యజమాని అనుమతి లేకుండా ఉద్యోగం మారడానికి వీలు లేదు. అందువల్ల, వారు తమ సొంత దేశానికి తిరిగి వెళ్లాలన్నా, వీసా రెన్యువల్ చేసుకోవాలన్నా యజమాని అనుమతి తప్పనిసరి. ఈ కఠిన నియమాల కారణంగా, యజమానులు కార్మికులపై పూర్తి ఆధిపత్యం చెలాయించారు. ఫలితంగా, చాలా మంది వలస కార్మికులు **”ఆధునిక బానిసత్వం”**లోకి నెట్టబడ్డారని మానవ హక్కుల సంస్థలు గతంలో తీవ్రంగా విమర్శించాయి.

చెక్ పోస్టుల రద్దు తర్వాత, పాపాల పుట్ట పగిలింది!

ఈ కఫాలా వ్యవస్థ యొక్క దుష్ప్రభావాలు చాలా ఘోరంగా ఉండేవి. యజమానులు తరచుగా కార్మికుల పాస్‌పోర్ట్‌లను సీజ్ చేసేవారు. దీనితో పాటు, వేతనాల చెల్లింపులో ఆలస్యం చేయడం లేదా వేతనాలను పూర్తిగా నిలిపివేయడం వంటి దుశ్చర్యలకు పాల్పడేవారు. కానీ, కార్మికులు భయంతో ఏమీ చేయలేని పరిస్థితి ఉండేది. ఎందుకంటే యజమానిని ఎదిరిస్తే, “అనుమతి లేకుండా దేశం విడిచి వెళ్లకూడదు” అనే నిబంధన కింద వారిని దేశ బహిష్కరణ చేయించేవారు. దీనివల్ల వలస కార్మికులు నిస్సహాయ స్థితిలో బ్రతకాల్సి వచ్చేది. ఈ పరిస్థితిని మార్చడానికి సౌదీ ప్రభుత్వంపై ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఒత్తిడి పెరిగింది.

ఎందుకు రద్దు చేశారు? కేవలం మానవ హక్కుల కోసమేనా?

కఫాలా సిస్టమ్ రద్దు కేవలం మానవ హక్కుల పరిరక్షణకు తీసుకున్న నిర్ణయం మాత్రమే కాదు. దీని వెనుక బలమైన ఆర్థిక మరియు వ్యూహాత్మక కారణాలు ఉన్నాయి. అయితే, 2020 తర్వాత ప్రపంచ వ్యాప్తంగా గల్ఫ్ దేశాలపై కార్మిక హక్కుల పరిరక్షణ ఒత్తిడి పెరిగింది. ముఖ్యంగా ఖతార్ (Qatar) ఫిఫా వరల్డ్ కప్‌కు ముందు కఫాలా సిస్టమ్‌ను రద్దు చేసిన తర్వాత, సౌదీ అరేబియాపై కూడా దృష్టి పడింది. దీనితో పాటు, సౌదీ క్రౌన్ ప్రిన్స్ మొహమ్మద్ బిన్ సల్మాన్ (MBS) ప్రారంభించిన ‘విజన్ 2030’ (Vision 2030) ప్రణాళికలో ఇది కీలక భాగం. ఈ ప్రణాళిక ద్వారా సౌదీ ప్రభుత్వం తన ఇమేజ్‌ను ఆధునీకరణ వైపుకు తిప్పాలని నిర్ణయించింది.

ఆర్థిక సంస్కరణల్లో కఫాలా రద్దు పాత్ర

విజన్ $2030 యొక్క ప్రధాన లక్ష్యం సౌదీ ఆర్థిక వ్యవస్థను చమురుపై ఆధారపడకుండా విభిన్న రంగాల వైపుకు తీసుకువెళ్లడం. ఈ లక్ష్య సాధనకు, దేశీయ మరియు అంతర్జాతీయ పెట్టుబడులను ఆకర్షించడం ముఖ్యం. అందువల్ల, సౌదీ ప్రభుత్వం తన కార్మిక మార్కెట్‌ను మరింత ఆకర్షణీయంగా మార్చాలనుకుంది. కఫాలా సిస్టమ్ వంటి కఠిన నియమాలు ఉండటం వల్ల అంతర్జాతీయ నిపుణులు సౌదీలో పనిచేయడానికి ఆసక్తి చూపేవారు కాదు. తద్వారా, 2021 లో “లేబర్ రిఫార్మ్ ఇనిషియేటివ్ (LRI)” పేరుతో కఫాలా సిస్టమ్ రద్దు ప్రక్రియ ప్రారంభమైంది. ఇది సౌదీని ప్రపంచ పెట్టుబడిదారులకు మరియు నిపుణులకు ఆకర్షణీయమైన గమ్యస్థానంగా మార్చబోతుంది.

$1.3$ కోట్ల వలస కార్మికులపై ప్రత్యక్ష ప్రభావం: గేమ్‌చేంజర్

సౌదీ అరేబియాలో దాదాపు 1.3 కోట్ల వలస కార్మికులు ఉన్నారు. వీరిలో భారతదేశం, బంగ్లాదేశ్, ఫిలిప్పీన్స్, నేపాల్ వంటి ఆసియా దేశాలకు చెందిన వారే అత్యధికం. భారతీయ వలస కార్మికులు సుమారు 25 లక్షల మందికి పైగా ఉన్నారు. కఫాలా సిస్టమ్ రద్దు ఈ 1.3$ కోట్ల మంది కార్మికుల జీవితంలో ఒక **’గేమ్‌చేంజర్’**గా మారింది. ఇప్పుడు, కార్మికులు తమ యజమాని అనుమతి లేకుండానే కొత్త ఉద్యోగానికి మారవచ్చు. దీనితో పాటు, దేశం విడిచి శాశ్వతంగా లేదా సెలవుపై వెళ్లడానికి యజమాని అనుమతి అవసరం లేదు. వీసా రెన్యువల్ ప్రక్రియను కూడా కార్మికులు స్వయంగా ఆన్‌లైన్‌లో పూర్తి చేసుకోవచ్చు.

కొత్త లేబర్ చట్టం: కార్మికులకు దక్కిన స్వేచ్ఛ

కొత్త కార్మిక సంస్కరణలు కార్మికులకు అత్యంత కీలకమైన స్వేచ్ఛను అందించాయి. మొదటగా, కాంట్రాక్టు గడువు ముగిసిన తర్వాత ఉద్యోగాన్ని మారే స్వేచ్ఛ పూర్తిగా దక్కింది. కానీ, కాంట్రాక్టు కాలంలో ఉద్యోగం మారాలంటే, వారు తప్పనిసరిగా నోటీసు పీరియడ్‌ను పాటించాలి. దీనితో పాటు, ఉద్యోగ ఒప్పందంలోని నిబంధనలను ఉల్లంఘిస్తే, కార్మికుడు $60$ రోజుల నోటీసుతో దేశం విడిచి వెళ్లేందుకు అనుమతి ఉంటుంది. ఈ మార్పులు యజమానిపై కార్మికుల ఆధారపడటాన్ని పూర్తిగా తగ్గిస్తాయి. అందువల్ల, కార్మికులు ఇప్పుడు తమ హక్కుల గురించి ధైర్యంగా మాట్లాడే అవకాశం లభించింది.

source https://www.hrsd.gov.sa

భారతీయ కార్మికులకు ప్రయోజనాలు: భద్రత బలోపేతం

భారతదేశం నుండి సౌదీ అరేబియాకు వెళ్లే కార్మికులు, ముఖ్యంగా నర్సులు, ఇంజనీర్లు, డ్రైవర్లు, మరియు హౌస్‌మెయిడ్‌లకు ఈ మార్పులు అపారమైన ప్రయోజనాలను అందిస్తాయి. ముఖ్యంగా, మహిళా వలస కార్మికులకు వేధింపుల నుండి ఇది ఒక రక్షణ కవచంగా మారుతుంది. తద్వారా, వేతన భద్రత, కానూన పరిరక్షణ బలోపేతం అవుతాయి. భారతీయ ఎంబసీ కూడా వలస కార్మికులకు అందించే హెల్ప్‌లైన్ సేవలు, డిజిటల్ వీసా సేవలను మరింత వేగవంతం చేయాలని చూస్తోంది. ఈ సంస్కరణలు భారత్-సౌదీ మధ్య కార్మిక ఒప్పందాలను మరింత పటిష్టం చేస్తాయి.

సవాళ్లు ఇంకా ఉన్నాయా? మైండ్‌సెట్ మారాలి!

కఫాలా సిస్టమ్ చట్టపరంగా రద్దయినప్పటికీ, క్షేత్రస్థాయిలో సవాళ్లు ఇంకా ఉన్నాయి. మానవ హక్కుల గ్రూపులు హెచ్చరిస్తున్నట్లుగా, సిస్టమ్ రద్దయినా, మైండ్‌సెట్ మారాలి. చాలా కంపెనీలు, చిన్న యజమానులు ఇప్పటికీ పాత పద్ధతుల్లోనే కార్మికులను నియమించేందుకు ప్రయత్నిస్తున్నారు. అయితే, ప్రభుత్వం ఈ సంస్కరణలను సమర్థవంతంగా అమలు చేయడంలో నిలకడ చూపాల్సి ఉంటుంది. దీనితో పాటు, పాస్‌పోర్ట్‌లు స్వాధీనం చేసుకోవడం, వేతనాల చెల్లింపులో ఆలస్యం చేయడం వంటి పాత అలవాట్లను కొనసాగించే యజమానులపై ప్రభుత్వం కఠిన చర్యలు తీసుకోవాలని సంకేతాలిచ్చింది. కార్మికుల హక్కుల గురించి వారికి అవగాహన కల్పించడం కూడా చాలా ముఖ్యం.

ప్రపంచ దృష్టిలో సౌదీ: ఇమేజ్ మేక్ఓవర్

సౌదీ అరేబియా కఫాలాను రద్దు చేయడం ద్వారా ప్రపంచ వేదికపై తన ప్రతిష్టను పెంచుకోవాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. గతంలో మానవ హక్కుల ఉల్లంఘనల కారణంగా తీవ్ర విమర్శలు ఎదుర్కొన్న సౌదీ, ఇప్పుడు సానుకూల మార్పు వైపు అడుగు వేసింది. ఫలితంగా, అంతర్జాతీయంగా సౌదీని ఒక ఆధునిక, సంస్కరణాత్మక దేశంగా గుర్తించే అవకాశం ఉంది. ఈ చర్య సౌదీ క్రౌన్ ప్రిన్స్ MBS యొక్క Vision 2030 లక్ష్యాలకు అనుగుణంగా ఉంది. అంతర్జాతీయ సంస్థలు, మీడియా కూడా ఈ పరిణామాన్ని స్వాగతిస్తున్నాయి.

డిజిటల్ పర్యవేక్షణ: పారదర్శకతకు భరోసా

సంస్కరణల అమలు కోసం సౌదీ ప్రభుత్వం సాంకేతికతను ఉపయోగిస్తోంది. తద్వారా, ముకీమ్ (Muqeem) మరియు అబ్షర్ (Absher) వంటి డిజిటల్ ప్లాట్‌ఫామ్స్ ద్వారా కార్మికుల వీసా, వర్క్ పర్మిట్, ఎగ్జిట్/రీ-ఎంట్రీ పర్మిట్ వివరాలు అన్నీ ఆన్‌లైన్‌లో పర్యవేక్షించబడతాయి. కార్మికుడు స్వయంగా తమ మొబైల్ ఫోన్ ద్వారా తమ స్థితిని (Status) చెక్ చేసుకునే సదుపాయం కల్పించబడింది. కానీ, ఈ డిజిటల్ వ్యవస్థపై పూర్తి అవగాహన లేని నిరక్షరాస్యులైన కార్మికులకు సహాయం అందించే వ్యవస్థను బలోపేతం చేయాల్సిన అవసరం ఉంది.

భవిష్యత్తు గల్ఫ్ మార్కెట్: పోటీ మరియు నైపుణ్యం

కఫాలా రద్దు వల్ల గల్ఫ్ కార్మిక మార్కెట్‌లో తీవ్రమైన పోటీ ఏర్పడే అవకాశం ఉంది. అందువల్ల, కంపెనీలు ఇప్పుడు మంచి నైపుణ్యం ఉన్న కార్మికులను ఆకర్షించడానికి మెరుగైన వేతనాలు, పని పరిస్థితులను అందించాల్సి ఉంటుంది. భారతదేశం వంటి దేశాల నుండి వెళ్లే నైపుణ్యం గల కార్మికులకు ఇది ఒక సువర్ణావకాశం. అయితే, నైపుణ్యం లేని కార్మికులకు ఉద్యోగ భద్రత విషయంలో కొన్ని సవాళ్లు ఉండవచ్చు. సౌదీ ఇప్పుడు నూతన టెక్నాలజీ, హెల్త్‌కేర్, ఇన్‌ఫ్రా రంగాల్లో విదేశీ నైపుణ్యం కోసం చూస్తోంది.

ప్రాంతీయ ప్రభావం: ఇతర గల్ఫ్ దేశాలు అనుసరిస్తాయా?

సౌదీ అరేబియా తీసుకున్న ఈ చారిత్రక నిర్ణయం ఇతర గల్ఫ్ కో-ఆపరేషన్ కౌన్సిల్ (GCC) దేశాలపై కూడా ఒత్తిడి పెంచుతుంది. మొదటగా, ఖతార్ ఇప్పటికే ఈ మార్పును ప్రారంభించింది. ఇప్పుడు సౌదీ కూడా అదే బాటలో నడవడంతో, బహ్రెయిన్, ఒమన్, కువైట్ మరియు యునైటెడ్ అరబ్ ఎమిరేట్స్ (UAE) వంటి దేశాలు కూడా కఫాలా వ్యవస్థను పూర్తిగా రద్దు చేయాల్సి రావచ్చు. ఫలితంగా, మొత్తం మధ్యప్రాచ్య ఉపాధి మార్కెట్‌లో వలస కార్మికులకు అనుకూలమైన మార్పులు వచ్చే అవకాశం ఉంది.

సౌదీ అరేబియాలో భారతీయ కార్మికుల శక్తి: రెమిటెన్స్ వివరాలు

సౌదీ అరేబియాలో కఫాలా వ్యవస్థ రద్దు అనేది అక్కడ పనిచేస్తున్న లక్షలాది మంది భారతీయ కార్మికులకు ఒక చారిత్రక పరిణామం. గల్ఫ్ దేశాలలోనే అత్యధిక సంఖ్యలో భారతీయలు పనిచేస్తున్న దేశాలలో సౌదీ అరేబియా ఒకటి. ఈ వలస కార్మికులు కేవలం సౌదీ ఆర్థిక వ్యవస్థకు మాత్రమే కాదు, తమ దేశానికి, ముఖ్యంగా భారతదేశంలోని తమ కుటుంబాలకు భారీ ఆర్థిక శక్తిని అందిస్తున్నారు. ఈ అధ్యాయంలో 2024-25 లెక్కల ప్రకారం సౌదీ అరేబియాలో ఉన్న భారతీయ వలస కార్మికుల సంఖ్య మరియు వారు భారతదేశానికి పంపిస్తున్న రెమిటెన్స్ (Gelugu) వివరాలను వివరంగా పరిశీలిద్దాం.

సౌదీలో భారతీయ కార్మికుల సంఖ్య: వాస్తవ గణాంకాలు $2024-25$

భారత విదేశాంగ మంత్రిత్వ శాఖ మరియు వివిధ వార్తా కథనాల ప్రకారం, సౌదీ అరేబియాలో నివసిస్తున్న భారతీయ పౌరుల సంఖ్య చాలా పెద్దది. మొదటగా, $2024-2025$ ఆర్థిక సంవత్సరానికి సంబంధించిన తాజా మరియు ఖచ్చితమైన గణాంకాలు ఇంకా అధికారికంగా విడుదల కాలేదు. అయితే, అందుబాటులో ఉన్న అంచనాలు మరియు గత సంవత్సరాల డేటా ప్రకారం, సౌదీ అరేబియాలో సుమారు $25$ లక్షల నుండి $26$ లక్షల మంది భారతీయ వలస కార్మికులు నివసిస్తున్నారు.

తద్వారా, ఈ సంఖ్య సౌదీ అరేబియాలోని మొత్తం $1.3$ కోట్ల వలస కార్మికులలో $20\%$ కంటే ఎక్కువ. ఈ భారతీయ కార్మికులు ప్రధానంగా కింది రంగాలలో పనిచేస్తున్నారు:

• నిపుణులు (Skilled Professionals): ఇంజనీర్లు, డాక్టర్లు, నర్సులు, IT నిపుణులు.
• పాక్షిక నైపుణ్యం (Semi-Skilled): నిర్మాణ రంగ కార్మికులు, డ్రైవర్లు, మెకానిక్‌లు, టెక్నీషియన్లు.
• నైపుణ్యం లేనివారు (Unskilled): గృహ కార్మికులు (House Maids), చిన్న దుకాణాలలో పనిచేసేవారు.

భారతదేశానికి సౌదీ అరేబియా రెమిటెన్స్: లెక్కలు మారినా, కీలకమే!

వలస కార్మికులు తమ సంపాదనలో కొంత భాగాన్ని తమ కుటుంబాల నిర్వహణ, పొదుపు మరియు పెట్టుబడుల కోసం భారతదేశానికి పంపించడాన్ని రెమిటెన్స్ (Remittance) అంటారు. ప్రపంచంలోనే అత్యధిక రెమిటెన్స్ అందుకుంటున్న దేశంగా భారతదేశం ఉంది. కానీ, గత దశాబ్దంలో రెమిటెన్స్ మూలాలలో కొన్ని మార్పులు వచ్చాయి.

అయితే, గతంలో భారతదేశానికి అత్యధిక రెమిటెన్స్‌లు గల్ఫ్ దేశాల నుండే వచ్చేవి. $2020-21$ నాటికి గల్ఫ్ దేశాల వాటా $50\%$ నుండి సుమారు $30\%$ కు తగ్గింది. దీనికి కారణం, నైపుణ్యం కలిగిన భారతీయ నిపుణులు యుఎస్, యూకే వంటి అభివృద్ధి చెందిన దేశాలకు (Advanced Economies – AEs) వలస వెళ్లడం పెరగడమే.

2023-24లో సౌదీ వాటా: రూపాయిలలో విలువ

రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (RBI) యొక్క సర్వేల ప్రకారం, $2023-24$ ఆర్థిక సంవత్సరంలో భారతదేశానికి వచ్చిన మొత్తం రెమిటెన్స్‌లలో సౌదీ అరేబియా వాటా **$6.7\%$**గా నమోదైంది.

• మొదటగా, $2023-24$లో భారతదేశానికి వచ్చిన మొత్తం రెమిటెన్స్ (అంచనా): సుమారు $124$ బిలియన్ USD (లేదా సుమారు ₹10,25,000 కోట్లు).
• సౌదీ అరేబియా వాటా ($6.7\%$): సుమారు $8.3$ బిలియన్ USD ($124 బిలియన్ USD లో $6.7\%$ వాటా).

దీనితో పాటు, $1$ USD విలువ సుమారుగా ₹83 గా లెక్కిస్తే, సౌదీ అరేబియా నుండి భారతదేశానికి వచ్చిన వార్షిక రెమిటెన్స్ విలువ:

₹8.3 బిలియన్ USD X ₹83 = సుమారు ₹68,890 కోట్లు

ఫలితంగా, $2023-24$ లెక్కల ప్రకారం, సౌదీ అరేబియాలో పనిచేస్తున్న భారతీయలు ఏటా సుమారు ₹68,890 కోట్ల కంటే ఎక్కువ మొత్తాన్ని భారతదేశంలోని తమ కుటుంబాలకు పంపిస్తున్నారు.

కఫాలా రద్దు మరియు రెమిటెన్స్ భవిష్యత్తు

కఫాలా వ్యవస్థ రద్దు అనేది భవిష్యత్తులో రెమిటెన్స్ ధోరణిని ప్రభావితం చేయవచ్చు. అందువల్ల, ఈ సంస్కరణలు ఎక్కువ మంది నిపుణులను సౌదీ అరేబియా వైపు ఆకర్షిస్తే, రెమిటెన్స్ మొత్తాలు మరింత పెరిగే అవకాశం ఉంది. మెరుగైన వేతనాలు మరియు హక్కులు లభిస్తే, కార్మికులు స్థిరంగా పనిచేసి, తమ ఆదాయంలో ఎక్కువ భాగాన్ని పంపించగలరు. కానీ, సౌదీ ప్రభుత్వం స్థానిక కార్మికులకు (సౌదీ పౌరులకు) ఉద్యోగాలు పెంచే ‘సౌదీజేషన్’ (Saudization) వంటి విధానాలను కఠినతరం చేస్తే, అప్పుడు భారతీయ కార్మికుల సంఖ్య మరియు రెమిటెన్స్ మొత్తంలో స్వల్ప తగ్గుదల ఉండవచ్చు. ఏదేమైనా, సౌదీ అరేబియా భారతదేశానికి ఒక కీలకమైన రెమిటెన్స్ మూలంగా కొనసాగుతుంది.

చివరి మాట: నిజమైన విముక్తి ఎప్పుడు?

సౌదీ అరేబియాలో కఫాలా సిస్టమ్ రద్దు నిస్సందేహంగా వలస కార్మికులకు ఒక గొప్ప విజయం. ఇది కేవలం ఒక చట్టం మార్పు కాదు. ఇది విజన్ 2030′ లో భాగమైన ఆర్థిక మరియు సామాజిక సంస్కరణల యొక్క శక్తిని సూచిస్తుంది. కానీ, ఈ సంస్కరణలు విజయవంతం కావాలంటే, చట్టాలు మారినంత వేగంగా ప్రజల దృక్పథాలు, యజమానుల అలవాట్లు కూడా మారాలి. అప్పుడే, భారతదేశంతో సహా అన్ని దేశాల వలస కార్మికులు నిజమైన స్వేచ్ఛ, గౌరవం, మరియు భద్రతతో సౌదీ అరేబియాలో పనిచేయగలుగుతారు. సౌదీ కేవలం గల్ఫ్ దేశం కాదు— ప్రపంచానికి ఉదాహరణ చూపిన దేశంగా నిలవడానికి కృషి చేస్తోంది.